Het landschap van IJsland is uniek. Naast de ijzige gletsjers, serene fjorden en prachtige zwarte stranden, bevinden er in dit land ook enkele van de meest actieve vulkanen ter wereld.
Deze geologische wonderen hebben het landschap, de geschiedenis en de cultuur van IJsland bepaald en eeuwenlang het land en de mensen beïnvloed. De fascinerende mix van actieve en slapende vulkanen trekt ook bezoekers van over de hele wereld aan en biedt de unieke kans om in het verleden van IJsland te kijken en meer te leren over wat het land zoals we het nu kennen gevormd heeft.
Wilt u meer weten over deze natuurwonderen? We hebben een handige gids samengesteld met de belangrijkste onderwerpen en feiten over de vulkanische geschiedenis van IJsland.
Van het aantal vulkanen in IJsland tot welke een bezoek waard zijn, hier vindt u alles wat u moet weten over deze karakteristieke natuurwonderen.
In deze gids:
In heel IJsland zijn er ongeveer 130 vulkanen, variërend in grootte en formatie. De meeste IJslandse vulkanen zijn slapend - wat betekent dat ze al lange tijd niet zijn uitgebarsten - maar 32 worden beschouwd als actieve vulkaanstelsels, wat betekent dat ze relatief recent zijn uitgebarsten en waarschijnlijk opnieuw zullen uitbarsten.
Daarbij moet wel opgemerkt worden dat sommige van de 32 vulkaanstelsels die tot de actieve vulkaanzones van IJsland behoren, duizenden jaren geleden voor het laatst zijn uitgebarsten. U kunt alle details vinden in de uitgebreide online Catalogus met IJslandse Vulkanen.
Gelukkig is IJsland goed voorbereid op mogelijke uitbarstingen, het zit in ons DNA! De ongelofelijke natuur van het land heeft ons uitstekende training en expertise gegeven om met unieke situaties om te gaan.
Wees gerust: actieve vulkaanstelsels worden nauwlettend in de gaten gehouden door experts op eventuele veranderingen en er treden evacuatie- en veiligheidsprocedures in werking als ze tekenen van verhoogde vulkanische activiteit gaan vertonen.
In IJsland zijn verschillende soorten vulkanen te vinden, elk met hun eigen unieke uiterlijk en formatie.
De meeste vulkanen in het land zijn stratovulkanen, wat stereotype kegelvormige formaties zijn, meestal met een krater in het midden. IJsland heeft ook veel schildvulkanen, die worden gekenmerkt door hun veel vlakkere, koepelachtige vorm die is ontstaan door opeenvolgende uitbarstingen. Om meer te weten te komen over soorten vulkanen en hoe ze ontstaan, zijn er online uitstekende bronnen te vinden.
In IJsland worden veel vulkanen bedekt door gletsjers (waardoor het subglaciale of gletsjervulkanen zijn), zoals Grímsvötn, verborgen onder de prachtige ijskap Vatnajökull (samen met een handvol andere sub-Vatnajökull vulkanen), en Eyjafjallajökull, onder de gletsjer met dezelfde naam.
(Een hint: als de naam van de vulkaan eindigt op -jökull, is het waarschijnlijk een subglaciale vulkaan. Het woord jökull betekent gletsjer in het IJslands. Niet alle subglaciale vulkanen in IJsland hebben echter zo'n naam: de vulkaan Katla ligt onder de gletsjer Myrdalsjökull).
IJsland heeft ook te maken met spleetuitbarstingen - wanneer lava uitbarst uit een soort langgerekte breuk of scheur in de aardkorst. De beroemde Laki-uitbarsting in 1783 is een voorbeeld van zo'n spleet in actie; de huidige vulkanische activiteit op het schiereiland Reykjanes bestaat uit spleetuitbarstingen.
Hier zijn een paar handige IJslandse woorden om sommige plaatsnamen te ontcijferen:
IJsland heeft te maken met grote vulkanische activiteit vanwege de ligging. Het eiland ligt tussen twee tektonische platen, de Euraziatische plaat en de Noord-Amerikaanse plaat. Deze tektonische platen zijn bewegende rotsplaten die de aardkorst vormen, en als ze uit elkaar bewegen, stijgt magma - heet, halfvloeibaar gesteente dat zich onder het aardoppervlak bevindt - op om het gat op te vullen. Naarmate het magma zich ophoopt, wordt het heter en neemt de druk zo sterk toe dat de aardkorst zich opent, waardoor een vulkaan ontstaat.
Omdat IJsland precies boven het punt ligt waar de tektonische platen uit elkaar drijven, ook wel divergeren genoemd, heeft dit proces al vaak plaatsgevonden, wat heeft geleid tot de vorming van meer dan 100 vulkanen in IJsland.
Op de kaart ziet u de grens waar de Euraziatische en Noord-Amerikaanse tektonische platen samenkomen en uit elkaar bewegen, de Mid-Atlantische rug genaamd. De rug komt overeen met de locatie van de meeste actieve vulkaanstelsels in IJsland.
Bezoekers kunnen duidelijke bewijzen van de rug zien bij de Brug tussen continenten op het schiereiland Reykjanes en in het Nationaal Park Þingvellir.
Voorspellen of en wanneer een vulkaan gaat uitbarsten is niet eenvoudig. Wetenschappers kunnen controleren hoeveel magma zich onder de rotsformaties opbouwt, evenals de hitte en de druk, maar het is lastig om precies vast te stellen wanneer een vulkaan gaat uitbarsten.
Daarom is het ook moeilijk te zeggen hoe vaak vulkanen in IJsland uitbarsten. Gemiddeld vindt er ongeveer elke vijf jaar vulkanische activiteit plaats, maar dit kan variëren van onmerkbare activiteit onder gletsjers tot volledige uitbarstingen.
Kijk op onze speciale pagina voor actuele informatie over de meest recente vulkaanuitbarstingen in IJsland, die na 800 jaar inactiviteit opnieuw plaatsvinden op het schiereiland Reykjanes.
De vulkaanuitbarstingen uit het verleden hebben het heden van IJsland daadwerkelijk gevormd. Van verwoestingen tot reisonderbrekingen, hier zijn enkele van de belangrijkste vulkanische gebeurtenissen uit de IJslandse geschiedenis:
Over het hele eiland zijn vulkanen te vinden, waarvan de meeste in de Westfjorden. Hier bevinden zich ongeveer 100 van IJslands vulkanen, maar omdat de Westfjorden deel uitmaken van de oudste landmassa van het land, zijn alle vulkanen daar slapend.
De overige 32 actieve vulkaanstelsels in IJsland liggen verspreid over de rest van het land, waarbij de meeste van het zuidwesten naar het noordoosten van het eiland lopen, in de buurt van de Mid-Atlantische rug.
Om u een idee te geven van de indeling, kunt u de uitgebreide en interactieve Gids met IJslandse Vulkanen bekijken. Het geeft een gedetailleerd overzicht van de vulkaanstelsels die op dit moment door de autoriteiten in IJsland in de gaten worden gehouden, met veel details voor degenen die meer willen weten (van classificatie van activiteitsniveau tot uitbarstingsgeschiedenis en nog veel meer).
De beste manier om meer te weten te komen over de vulkanen in IJsland is door ze zelf te gaan bekijken! Met tal van wandelroutes en lavavelden om te verkennen, is het mogelijk om vulkanen in heel IJsland van dichtbij te bekijken. Bovendien zijn er veel interessante tentoonstellingen en musea die deze geologische wonderen tot leven brengen.
Hier geven we onze favorieten voor de beste vulkanische attracties in IJsland, plus een kaart met vulkanen en vulkaangerelateerde wonderen - van lang slapende kraters tot lavatunnels en fascinerende bewijzen van de Mid-Atlantische rug. En tevens de vele fantastische tentoonstellingen die context geven aan de geologische onrust die deel uitmaakt van het IJslandse leven.
Voor gezinsvriendelijke vulkanische activiteiten
Voor als u dicht bij de recente actie wilt komen
Voor roadtrips langs de vulkanische hoogtepunten
Voor iedereen die van iconische IJslandse landschappen houdt
Aanbevolen voor: vulkanische formaties zoals lavagrotten
Voor wie een afgelegen vulkaan wil beleven
Klaar om uw eigen vulkaanervaring in IJsland te boeken? Bekijk onze vluchten naar Reykjavík en begin vandaag nog met het plannen van uw reis!