IJsland, een land van boekenwurmen, drukt meer boeken per hoofd van de bevolking dan enig ander land ter wereld, met meer dan 50% van de IJslanders die meer dan acht boeken per jaar lezen. Het is dan ook geen verrassing dat een van de meest geliefde kersttradities van IJsland draait om lezen. Jólabókaflóð – best vertaald als 'kerstvloed van boeken’ – is een literaire kerstviering die begint met het drukken van een catalogus half november en eindigt met het geven, ontvangen en lezen van nieuwe boeken op kerstavond.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen cadeau-artikelen in de kersttijd schaars en duur waren, was papier een van de weinige niet-gerantsoeneerde luxegoederen. Dit betekende dat het drukken van boeken niet alleen zowel betaalbaar als toegankelijk was, maar dat boeken een van de weinige geschenken waren die families tijdens de feestdagen konden uitwisselen.

Toen de oorlog voorbij was en er weer andere luxeartikelen beschikbaar kwamen, werd de traditie die zo geliefd was geworden, voortgezet en blijft het een hoofdbestanddeel van de IJslandse kerstkalender. De jaarlijkse Jólabókaflóð-vieringen beginnen met de publicatie en distributie van de Bókatíðindi, een catalogus met nieuwe publicaties van de Iceland's Publisher's Association die in het najaar in elk huis in IJsland gratis wordt verspreid. IJslanders kiezen vervolgens boeken voor hun familie en vrienden, wisselen hun gekozen titels uit op kerstavond en brengen de rest van de avond met lezen door.

IJsland staat bekend om zijn folklore, mythologie en Scandinavische Noir-verhalen, en sommige van de beroemdste verhalen van IJsland bevatten enkele van de favoriete vakantiebestemmingen van Icelandair. Dus pak een kop warme chocolademelk, of jólabland (een koolzuurhoudende mix van sinaasappelsoda en mout) als u zich volledig wilt overgeven aan de traditie, en maak het gezellig terwijl we u dit kerstseizoen meenemen op een magische tour langs enkele van de favoriete verhalen van Icelandair.

IJslandse sagen

De beste plaats om onze reis door de literaire geschiedenis van IJsland te beginnen, is onmiskenbaar bij de grootste en meest gerespecteerde verhalen van het land: de IJslandse sagen.

De sagen vormen een unieke verzameling middeleeuwse literatuur die tot de grootste literaire schatten ter wereld behoren. Ze hebben betrekking op gebeurtenissen die teruggaan tot 1000 na Christus; verhalen die rond 1190-1320 zijn geschreven door een reeks auteurs naar wiens identiteit alleen kan worden geraden. 

Het IJslandse woord 'sage' vertaalt zich het best naar 'gezegde' of 'een verhaallijn', en de verhalen van de IJslandse sagen verschenen voor het eerst als mondelinge verhalen die van generatie op generatie werden doorgegeven. Ze werden vervolgens vastgelegd in manuscripten in de 12e en 13e eeuw en werden de epische stukken literatuur die we vandaag kennen en waar we van houden.

Hoewel er IJslandse trollen en geesten in voorkomen, staan fantastische wezens niet centraal in deze verhalen. In plaats daarvan vertellen ze over de levens en uitdagingen van koningen, ontdekkingsreizigers, geliefden, families, bisschoppen en heiligen, en schetsen ze een beeld van de geschiedenis van het IJslandse leven zoals wij dat kennen.  

Als u de sagen wilt opnemen in uw reis naar IJsland, stop dan onderweg naar Snæfellsnes en bezoek het beroemde Settlement Center in Borgarnes aan de westkant van het land. 

Halldór Laxness

Halldór Laxness, de eerste en enige inwoner van IJsland die de Nobelprijs voor Literatuur won, stond bekend om zijn poëzie, journalistiek, toneelstukken en vooral fictie. 

Als u zich echt wilt verdiepen in het werk van Laxness, maar niet weet waar u moet beginnen, worden zijn drie romans geplubliceerd in de jaren dertig aangeraden: Salka Valka (deel I en II) en Independent People, plus The Fish Can Sing uit de jaren vijftig. Met personages die je meeslepen in de essentie van het IJslandse plattelandsleven en brede thema's die de complexiteit van het menselijk bestaan nauwkeurig onderzoeken, zijn de werken van Halldór Laxness IJslandse literatuur op zijn best. 

Na zijn dood werd het huis van Laxness in Gljúfrasteinn omgevormd tot een museum, met zijn meubels en kunst nog steeds intact. Het ligt op ongeveer 20 minuten rijden van Reykjavík en is een handige tussenstop tijdens uw GoldenCircle-tour.

Yrsa Sigurðardóttir

Nordic Noir is een populair genre, niet alleen in IJsland, maar over de hele wereld, en er zijn maar weinig auteurs die de verwachtingen van hun lezers weten waar te maken zoals Yrsa Sigurðardóttir. Haar ruige en indrukwekkende misdaadromans zijn opgedeeld in twee  series :  de Thóra Gudmundsdóttir-serie en de Children’s House-serie. 

De eerste volgt het hoofdpersonage advocaat Thóra Gudmundsdóttir en haar zoektocht om enkele van de meest mysterieuze moorden van het land op te lossen. De tweede volgt rechercheur Huldar en kinderpsycholoog Freyja, en hun pogingen om een gecompliceerde werklast aan te pakken die zich ontvouwt rond getraumatiseerde jonge mensen en hun leven. 

De verhalen spelen zich af in heel IJsland en verweven thema's en locaties die kenmerkend zijn voor het land. Tegen een achtergrond van zowel stad als platteland, de echte wereld en online, neemt de 'koningin van de IJslandse misdaad' lezers mee op een reis door de ijzigste diepten van de donkere kant van IJsland. 

Als u van Nordic Noir houdt, bekijk dan ook eens andere veelgeprezen auteurs Arnaldur Indriðason en Ragnar Jónasson voor een aantal even duistere en spannende verhalen.

Alda Sigmundsdóttir

De boeken geschreven door Alda Sigmundsdóttir geven liefdevol verschillende elementen van de IJslandse cultuur en samenleving weer, van hedendaagse kwesties tot mythologie en oude overtuigingen. Twee boeken, The Little Book of the Icelanders at Christmas en The Little Book of Days in Iceland, gaan over het enthousiasme van IJslanders voor het kerstseizoen en de speciale seizoensevenementen en feestdagen van IJsland.

Alda heeft ook geschreven over de eigenaardigheden en kenmerken van de IJslandse taal, tips en trucs voor toeristen die het land bezoeken, en IJslandse volksverhalen. Haar boeken zijn leuk en licht verteerbaar en zijn de perfecte manier om meer over de mensen van IJsland te weten te komen.

Dus of u deze kerst voor leesplezier wilt zorgen in het leven van uw dierbaren, of uw eigen literaire horizon wilt verbreden, verwelkom deze winter de magie van Jólabókaflóð in uw huis. Gleðileg bókajól, merry ‘bookchristmas’!