01/08/2024 | 10:00 AM
Þorrablót - ook wel Thorrablot genoemd - is een IJslands winterfeest dat plaatsvindt tijdens de oud-Noorse maand Þorri, die loopt van eind januari tot eind februari.
Tijdens het Þorrablót-festival geven IJslanders feestjes en toosten ze op de oude goden met vreemd en wonderlijk eten - bekend als þorramatur (letterlijk: 'Þorri's eten'). Op dit klassieke midwinterfeest staat een scala aan geconserveerde lekkernijen, sommige lekker en, eh, sommige minder lekker.
De maand Þorri wordt gekenmerkt door twee speciale feestdagen: Bóndadagur, of mannendag, op de eerste dag van de maand, en Konudagur, of vrouwendag, die het begin markeert van de volgende maand van de oude winterkalender. Deze vieringen zijn vergelijkbaar met Valentijnsdag, waarbij bloemen en kleine cadeautjes worden uitgewisseld.
Het IJslandse midwinterfeest is doordrenkt van oude en nieuwe tradities en is zeker een speciale tijd van het jaar. Lees verder voor een inkijkje in het excentrieke menu en de geschiedenis van het feest.
(Een opmerking over de IJslandse taal: de letter Þ / þ maakt een 'th'-klank).
Als u zich avontuurlijk voelt en toevallig in IJsland bent in de periode van Þorri, kijk dan uit naar een Þorrablót feestbuffetm en probeer gerechten zoals gepekelde testikels van de ram, gefermenteerde haai en leverworst.
U kunt Þorrablót-menu's (of een voorproefje van eten in þorramatur-stijl) vinden in een aantal traditionele restaurants in het hele land, waaronder Café Loki, Íslenski barinn, Hressó, Múlakaffi en Þrír Frakkar in het centrum van Reykjavík. U vindt sommige lekkernijen ook in de koelkast van de supermarkt, hoewel ze buiten het Þorrablót festivalseizoen zeldzamer zijn.
IJslands bord Loki, van Café Loki in Reykjavik.
Door de ligging nabij de poolcirkel kent IJsland door de seizoenen heen grote weersveranderingen en wisselt het op dramatische wijze tussen duisternis en daglicht. We bereiken het hoogtepunt van de duisternis op 21 december bij de winterzonnewende. Vanaf die datum klimt de zon langzaam iedere dag een stukje hoger aan de hemel.
Het zal u vast niet verbazen dat de IJslandse seizoenen de cultuur en folklore van de inwoners hebben gekleurd. Dit geldt ook voor de maanden van de kalender, die jaar na jaar systematisch verschijnen, tegelijk met de vorst en de duisternis van de winter en de warmte en het groene gras van de zomer.
De maand Þorri is het enige overblijfsel van de oude IJslandse kalender waarvan de naam nog weerklinkt bij de IJslanders van nu. Volgens de oude kalender begint Þorri in het laatste deel van de periode die we nu januari noemen.
Het woord heeft een onduidelijke oorsprong, maar is mogelijk verbonden met dat van Þór (Thor), de Noorse god. In middeleeuwse vertellingen wordt Þorri afgeschilderd als een personificatie van de winter: een machtige en krachtige man, misschien een koning of stamhoofd, met een hard en meedogenloos karakter. Middeleeuwse bronnen spreken ook van Þorrablót, waarbij het woord blót een offerviering en gemeenschappelijke gebeurtenis betekent.
Door de ligging nabij de poolcirkel kent IJsland door de seizoenen heen grote weersveranderingen en wisselt het op dramatische wijze tussen duisternis en daglicht. We bereiken het hoogtepunt van de duisternis op 21 december bij de winterzonnewende. Vanaf die datum klimt de zon langzaam iedere dag een stukje hoger aan de hemel.
Het zal u vast niet verbazen dat de IJslandse seizoenen de cultuur en folklore van de inwoners hebben gekleurd. Dit geldt ook voor de maanden van de kalender, die jaar na jaar systematisch verschijnen, tegelijk met de vorst en de duisternis van de winter en de warmte en het groene gras van de zomer.
De maand Þorri is het enige overblijfsel van de oude IJslandse kalender waarvan de naam nog weerklinkt bij de IJslanders van nu. Volgens de oude kalender begint Þorri in het laatste deel van de periode die we nu januari noemen.
Het woord heeft een onduidelijke oorsprong, maar is mogelijk verbonden met dat van Þór (Thor), de Noorse god. In middeleeuwse vertellingen wordt Þorri afgeschilderd als een personificatie van de winter: een machtige en krachtige man, misschien een koning of stamhoofd, met een hard en meedogenloos karakter. Middeleeuwse bronnen spreken ook van Þorrablót, waarbij het woord blót een offerviering en gemeenschappelijke gebeurtenis betekent.
,Er zijn verhalen uit de 18e eeuw over speciale festiviteiten aan het begin van Þorri, hoewel we niet zeker weten wat die inhielden.
We weten wel dat gemeenschappelijke feesten met poëzie, stevig eten en drinken, onder de naam þorrablót, aan het eind van de 19e eeuw populair werden. Dit valt samen met een periode waarin het romantische nationale sentiment op zijn hoogtepunt was en de interesse groeide voor alles wat als oud en typisch IJslands werd beschouwd.
Een andere soort Þorrablót-revival vond plaats in Reykjavík van begin tot midden 20e eeuw, toen de bevolking van de snelgroeiende IJslandse hoofdstad begon te verlangen naar de cultuur van het platteland waar ze waren opgegroeid, waaronder ook de traditionele eetcultuur.
In de jaren 50 van de vorige eeuw nam een ondernemende restauranthouder dit nog een stapje verder. Hij kwam met het idee om klanten aan te trekken voor het laagseizoen van januari tot en met april door iets aan te bieden wat werd gepresenteerd als traditioneel IJslands eten. Hij noemde het þorramatur (d.w.z. eten van Þorri) in verwijzing naar de historische kalender.
Op het menu stonden lekkernijen zoals gepekelde rolletjes lamsfilet en gekookte en verschroeide schapenkoppen. Het idee sloeg enorm aan en vormt de basis voor de hedendaagse Þorrablót-tradities.
,Zoals we al kort hebben aangestipt, heeft Þorrablót een fascinerende geschiedenis die verband houdt met twee bijzondere dagen op de IJslandse kalender:
De maand Þorri wordt geassocieerd met de Noorse god Þór, die staat voor mannelijkheid, uithoudingsvermogen en de ontberingen van de winter. Góa aan de andere kant is een vrouwelijk figuur in de IJslandse folklore, die staat voor de komst van de lente, die verandering, groei en optimisme met zich meebrengt.
Op zowel mannen- als vrouwendag zijn bloemen het belangrijkste symbool van genegenheid voor de partner van wie de feestdag is aangebroken, maar algemene aandacht en verwennerij worden ook aangemoedigd. Hoewel het geven van bloemen een vrij recente traditie is (niet verwonderlijk gezien het winterse landschap van IJsland), is het inmiddels wel op beide dagen een goed gebruik, vaak samen met het geven van kleine geschenken en aandenkens.
,| 2025 | 2026 | 2027 | |
|---|---|---|---|
| Bóndadagur – Mannendag | 24 januari | 23 januari | 22 januari |
| Konudagur - Vrouwendag | 23 februari | 22 februari | 21 februari |
De viering van het Þorrablót-winterfeest bestaat nog steeds in de IJslandse cultuur, hoewel het in de loop van de tijd wel veranderd is.
Vroeger was het Þorrablót-festival sterk verbonden met Noorse goden, maar tegenwoordig is het een trotse viering van de IJslandse cultuur en gemeenschap. Het sociale aspect van het midwinterfeest is bijzonder sterk en er vinden vaak verschillende evenementen plaats tijdens het Þorri-seizoen, zoals toneelvoorstellingen, livemuziek en dergelijke.
De blijvende aantrekkingskracht van seizoensvieringen zoals deze is ongetwijfeld grotendeels te danken aan het feit dat ze het dagelijks leven onderbreken - wie houdt er niet van de kans om er even tussenuit te gaan en samen te komen met vrienden en familie? Ze dienden waarschijnlijk ook als een moment van vreugde in de winter, een herinnering dat de lente en zomer eraan komen en daarmee ook een warmere en zonnigere tijd.
De geschiedenis van Þorri en Góa geeft ook inzicht in hoe het leven er vroeger in IJsland uitzag - en waar het proviand in de winter vandaan kwam als er weinig voedingsbronnen waren. Doe mee aan de festiviteiten en proef de authentieke sfeer van vroeger.
Of u nu deelneemt aan de Þorrablót-vieringen of seizoensgebonden lekkernijen proeft op een ander moment van het jaar, er zijn tal van IJslandse culturele en culinaire hoogstandjes die wachten om ontdekt te worden.
Boek vandaag nog uw vlucht naar IJsland of bekijk onze vakantiereizen om uw ideale reis samen te stellen. U kunt uw ervaring ook naar eigen wens invullen en het echte IJsland leren kennen met onze selectie van tours en activiteiten, van culinaire tours in Reykjavík tot betoverende noorderlichtexpedities.
Wat u ook in gedachten heeft, lees meer over een bezoek aan IJsland in onze nieuwste blogartikelen of schrijf u in voor onze nieuwsbrief per e-mail om op de hoogte te blijven van reisadvies, aanbiedingen en meer.